Standardy Ochrony Małoletnich w Straży Miejskiej m.st. Warszawy – wersja zupełna
Wszyscy pracownicy Straży Miejskiej m.st. Warszawy znają dokument „Standardy Ochrony Małoletnich w Straży Miejskiej m.st. Warszawy” (zwany dalej Standardami Ochrony Małoletnich) i stosują go w podczas pracy z osobami małoletnimi.
W Straży Miejskiej m.st. Warszawy nie mogą być zatrudnione osoby mogące zagrażać bezpieczeństwu małoletnich.
Pracownicy Straży Miejskiej m.st. Warszawy działają w ramach obowiązującego w Polsce prawa i przepisów wewnętrznych Straży Miejskiej m.st. Warszawy.
Podstawową zasadą wszystkich podejmowanych działań przez pracowników Straży Miejskiej m.st. Warszawy jest działanie dla dobra dziecka.
Każdy pracownik Straży Miejskiej m.st. Warszawy oraz stażysta, wolontariusz, praktykant, wyznaczony do pracy z małoletnimi musi legitymować się zaświadczeniem o niekaralności, zarówno z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym oraz z Krajowego Rejestru Karnego rozszerzonego o Kartotekę nieletnich.
Weryfikacji dokonuje pracodawca.
Pracownicy Straży Miejskiej m.st. Warszawy w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci, potrafią rozpoznać symptomy krzywdzenia małoletnich oraz podejmować interwencje w przypadku stwierdzenia, że dziecko jest osobą doświadczającą przemocy.
Objaśnienie terminów:
1) SM - Straż Miejska m.st. Warszawy;
2) Dziecko/małoletni - to każda osoba do ukończenia 18 roku życia;
3) Opiekun dziecka - jest to osoba uprawniona do reprezentacji i stanowieniu o dziecku w szczególności jego przedstawiciel ustawowy (rodzic/opiekun prawny);
4) Zgoda opiekuna dziecka - oznacza zgodę co najmniej jednego z opiekunów dziecka;
5) Dane osobowe dziecka - to każda informacja umożliwiająca identyfikację dziecka;
6) Krzywdzenie dziecka - należy przez to rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, a także zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie przez opiekunów.
Formami krzywdzenia dziecka są:
Przemoc fizyczna – czyli celowe uszkodzenie ciała, bicie, popychanie, szturchanie, intencjonalne działanie mające na celu przekroczenie granic ciała dziecka, celowe zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne.
Przemoc psychiczna/emocjonalna – czyli powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, manipulowanie nim, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości, stawianie dziecku wymagań i oczekiwań, którym nie jest ono w stanie sprostać.
Wykorzystywanie seksualne to doprowadzenie osoby do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności poprzez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia; doprowadzenie małoletniego do obcowania płciowego lub poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, nadużywając zaufania lub udzielając mu korzyści majątkowej lub osobistej, albo jej obietnicy. Sprawca ma przewagę wiekową, fizyczną lub intelektualną. Wykorzystywanie seksualne odnosi się do zachowania z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka, współżycie z dzieckiem) oraz zachowania bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm).
Molestowanie seksualne - to każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym odnoszące się do płci, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby, a w szczególności stworzenie wobec niej zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać elementy fizyczne, werbalne lub pozawerbalne.
Zaniedbywanie – czyli niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych dziecka przez rodzica lub opiekuna prawnego, niezapewnienie mu odpowiedniego jedzenia, ubrania, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa, brak dozoru nad wypełnianiem obowiązku szkolnego.
Przemoc rówieśnicza – czyli zachowanie polegające na umyślnym łamaniu pewnych norm społecznych lub prawnych, polegające na działaniu bądź zaniechaniu. Do przemocy rówieśniczej dochodzi w konkretnej grupie działającej na określonym obszarze/ w określonym miejscu, popełnianej przez małoletniego/małoletnich w stosunku do innego małoletniego/małoletnich. Małoletni sprawcy mogą dopuszczać się czynów takich jak: groźba, szantaż, zniewaga, zniesławienie, pobicie, zmuszanie do wykonania określonej czynności, niszczenie rzeczy, kradzież, rozbój czy przemoc seksualna, wykluczenie z grupy rówieśniczej, namawianie innych do odrzucenia ofiary, rozpowszechnianie plotek, itp.
7) Siedziba Straży Miejskiej m.st. Warszawy – rozumie się przez to Oddziały /Wydziały SM na terenie Warszawy tj. budynki i teren zewnętrzny zarządzany przez SM oraz teren Miasteczka Ruchu Drogowego przy ul. Sołtyka 8/10;
8) Pracownik SM - rozumie się przez to osobę zatrudnioną w Straży Miejskiej m.st. Warszawy na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia w tym również stażystów, wolontariuszy, praktykantów;
9) Osoba odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich - rozumie się przez to wyznaczone przez Komendanta Straży Miejskiej m.st. Warszawy osoby sprawujące nadzór nad realizacją Standardów Ochrony Małoletnich, czyli Naczelnika Wydziału Profilaktyki i Planowania oraz Kierownika Referatu Profilaktyki w Wydziale Profilaktyki i Planowania.
Procedury podejmowania działań w przypadku krzywdzenia dziecka na terenie siedziby Straży Miejskiej m.st. Warszawy
Uzasadnione podejrzenie krzywdzenia dziecka występuje wtedy, gdy:
a) dziecko ujawniło pracownikowi SM fakt krzywdzenia;
b) pracownik SM zaobserwował krzywdzenie;
c) dziecko ma na sobie widoczne ślady krzywdzenia (np. liczne zadrapania, zasinienia, niezagojone zabrudzone rany, uszkodzenia ciała wskazujące na działanie osób trzecich), a zapytane odpowiada niespójnie i/lub chaotycznie lub/i popada w zakłopotanie bądź występują inne okoliczności/symptomy mogące wskazywać na przemoc lub zaniedbanie (nieadekwatne ubranie do pory roku lub pogody, insekty, demonstracja zachowań seksualnych nieadekwatnych do wieku);
d) pracownik SM zaobserwował niepokojące zachowania osoby dorosłej (opiekuna) lub innej osoby małoletniej w stosunku do dziecka jednoznacznie wskazujące na krzywdzenie dziecka;
e) opiekun dziecka lub osoba trzecia zgłosił fakt krzywdzenia dziecka pracownikowi SM.
W sytuacji, gdy dziecko jest krzywdzone na terenie siedziby Straży Miejskiej m.st. Warszawy:
1. Pracownik SM podejrzewający krzywdzenie dziecka lub będący świadkiem zdarzenia krzywdzenia dziecka, ocenia czy jest zagrożone życie lub zdrowie dziecka, zbiera wszystkie informacje do których ma dostęp, w szczególności ustala tożsamość dziecka oraz rodzica lub opiekuna pod opieką, którego dziecko przebywa w danym momencie, zgłasza sytuację bezpośredniemu przełożonemu oraz sporządza notatkę służbową opisującą okoliczności zdarzenia.
2. Jeśli stan dziecka wskazuje, że zagrożone jest jego życie lub zdrowie, pracownik SM udziela pierwszej pomocy dziecku i wzywa odpowiednie służby (pogotowie ratunkowe, policja).
3. W przypadku zaistnienia zdarzenia w formie przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub gdy zagrożone jest życie dziecka, pracownik SM zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo dziecka i odseparować je od osoby stosującej przemoc a następnie wezwać policję na miejsce zdarzenia. Dziecko powinno przebywać pod opieką pracownika SM do czasu przyjazdu policji.
4. Przełożony pracownika SM przekazuje w zamkniętej kopercie za pokwitowaniem notatkę służbową osobie odpowiedzialnej za Standardy Ochrony Małoletnich.
5. Osoba odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich przeprowadza rozmowę z pracownikiem SM na temat podejrzenia krzywdzenia/zaistniałego zdarzenia, analizuje zebrane dane oraz, w przypadku uzasadnionym jeśli jest zagrożone dobro dziecka (przemoc, zaniedbanie), przedkłada w formie pisemnej zebrane informacje do Komendanta Straży Miejskiej m.st. Warszawy, który podejmuje dalsze decyzje co do postępowania w sprawie.
6. W przypadku podejrzenia o znęcanie się fizyczne, psychiczne, wykorzystywanie seksualne lub inne przestępstwo na szkodę dziecka, Komendant Straży Miejskiej m.st. Warszawy niezwłocznie zgłasza na policję lub do prokuratury, zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.
Wszyscy pracownicy SM, którzy w ramach wykonywanych zadań powzięli informację o krzywdzeniu dziecka są zobowiązani do nie ujawniania tych informacji osobom trzecim, za wyjątkiem pracowników uprawnionych instytucji w ramach działań interwencyjnych.
Zasady ochrony danych osobowych oraz wizerunku dziecka
1. Dane osobowe dziecka podlegają ochronie na ogólnie przyjętych zasadach określonych w ustawie o ochronie danych osobowych.
2. Pracownik SM posiada pisemne upoważnienie do przetwarzania danych osobowych, zgodnie z którym ma obowiązek zachowania ich w tajemnicy.
3. Udostępnianie danych dziecka w ramach działań interwencyjnych w związku z podejrzeniem lub ujawnieniem krzywdzenia dziecka, następuje za zgodą osoby odpowiedzialnej za Standardy Ochrony Małoletnich.
4. Utrwalanie wizerunku dziecka na terenie siedziby SM (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka itp.) możliwe jest po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody rodziców/prawnych opiekunów.
5. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza - zgoda rodziców/opiekunów prawnych na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
Zasady bezpiecznych relacji pracownik SM – dziecko
1. Pracownicy SM w kontaktach z małoletnimi powinni uwzględniać poziom ich rozwoju emocjonalnego oraz intelektualnego, a w przypadkach, gdy małoletni jest osobą z niepełnosprawnością lub osobą ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – mieć na uwadze tę okoliczność.
2. Relacje pracownik SM i małoletni nawiązywane podczas zajęć edukacyjnych prowadzonych na terenie siedziby Straży Miejskiej m.st. Warszawy odbywają się na jasnych i klarownych zasadach. Pracownicy SM w codziennych kontaktach z dziećmi kierują się następującymi zasadami:
a) utrzymanie profesjonalnej relacji dorosły – dziecko (pracownik SM szanuje dziecko, uwzględnia indywidualne potrzeby dziecka, zwraca się do dziecka językiem zrozumiałym);
b) wyznaczanie jasnych granic zachowania, ustalanie reguł i zasad pracy w grupie, które mają zapewnić dziecku bezpieczeństwo podczas przebywania na terenie siedziby SM i korzystania z udostępnionego sprzętu oraz konsekwentne ich przestrzeganie;
c) reagowanie w sposób adekwatny do sytuacji, dostosowując swój komunikat do potrzeb i poziomu intelektualnego dziecka, w tym dziecka z niepełnosprawnością;
d) równe traktowanie dzieci bez względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, status społeczny, kulturowy, religijny, światopogląd;
e) fizyczny kontakt z dzieckiem jest możliwy tylko jako odpowiedź na realne potrzeby dziecka w danym momencie tj. zapewnienia mu bezpieczeństwa, pomocy czy nauki podczas zajęć, instruktażu prawidłowego poruszania się na rowerze itp., z uwzględnieniem jego wieku, płci, kontekstu kulturowego i sytuacyjnego; na kontakt fizyczny małoletni zawsze musi wyrazić zgodę z wyjątkiem sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu;
f) w szczególnych przypadkach uzasadnione jest użycie siły przez pracownika SM w celu przerwania zachowania dziecka, które zagraża życiu i zdrowiu jego samego lub innych osób;
g) jasne określanie wymagań i oczekiwań wobec małoletniego, stanowcze reagowanie na zachowania niepożądane (agresja, wulgaryzmy);
h) zapewnienie dziecka o gotowości do pomocy i wsparcia i niezwłoczne udzielenie tej pomocy gdy dziecko o nią poprosi lub gdy sytuacja tego wymaga, wg oceny pracownika SM.
3. Podczas realizacji zadań pracownikowi SM w relacji z małoletnim zabronione jest w szczególności:
a) stosowanie wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie, w tym stosowanie kar fizycznych, wykorzystywanie relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby);
b) zawstydzanie, upokarzanie, ośmieszanie, lekceważenie i obrażanie dziecka;
c) krzyczenie na dziecko, wywoływanie u niego lęku;
d) ujawnianie informacji wrażliwych (wizerunek, informacja o sytuacji rodzinnej, medycznej, prawnej itp.) dotyczących dziecka osobom nieuprawnionym;
e) używanie słów wulgarnych, czynienie obraźliwych uwag oraz nawiązywanie w wypowiedziach do atrakcyjności seksualnej;
f) nawiązywanie z dzieckiem jakichkolwiek relacji seksualnych, kierowanie do niego komentarzy, żartów, gestów o charakterze seksualnym oraz udostępnianie treści erotycznych i pornograficznych;
g) faworyzowanie/dyskryminowanie ze względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, status społeczny, kulturowy, religijny, światopogląd;
h) utrwalanie wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika SM;
i) proponowanie dziecku alkoholu, wyrobów tytoniowych i innych substancji psychoaktywnych, spożywanie ich wspólnie z dzieckiem lub w jego obecności.
Zasady udostępniania dzieciom i opiekunom Standardów Ochrony Małoletnich do zapoznania się z nimi i ich stosowania
1. Standardy Ochrony Małoletnich są dokumentem ogólnodostępnym dla pracowników SM, dzieci i ich opiekunów.
2. Dokument opublikowany jest na stronie internetowej Straży Miejskiej m.st. Warszawy (www.strazmiejska.waw.pl) oraz dostępny na tablicy ogłoszeń w Miasteczku Ruchu Drogowego.
Monitoring stosowania Standardów Ochrony Małoletnich
1. Standardy Ochrony Małoletnich dotyczą wszystkich pracowników SM, stażystów, wolontariuszy i praktykantów wyznaczonych do pracy z dziećmi.
2. Wszyscy pracownicy SM podpisują oświadczenie mówiące o zapoznaniu się i stosowaniu Standardów Ochrony Małoletnich – wzór oświadczenia, określa załącznik do niniejszych Standardów Ochrony Małoletnich. Oświadczenie podpisują również stażyści, wolontariusze i praktykanci wyznaczeni do pracy z dziećmi.
3. Komendant Straży Miejskiej m.st. Warszawy wyznacza osobę odpowiedzialną za Standardy Ochrony Małoletnich i za reagowanie na sygnały naruszenia Standardów Ochrony Małoletnich oraz za proponowanie zmian w Standardach Ochrony Małoletnich.
Podstawy prawne opracowania Standardów Ochrony Małoletnich:
1) Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.;
2) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.;
3) Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy;
4) Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw;
5) Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym;
6) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej;
7) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny;
8) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego;
9) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny;
10) Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego.
Jak rozmawiać z dzieckiem krzywdzonym:
1) Zadbaj o sprzyjające warunki rozmowy:
a) brak pośpiechu,
b) przyjmij pozycję ciała dostosowaną do pozycji dziecka – usiądź lub przykucnij.
2) Używaj języka zrozumiałego dla dziecka.
3) Okazuj dziecku szacunek, akceptację i empatyczne zrozumienie.
4) Bądź cierpliwy.
5) Unikaj naprowadzania dziecka na odpowiedzi, które chciałbyś usłyszeć.
6) Okaż zrozumienie, że nie łatwo jest mówić o trudnych sprawach, zwłaszcza jeśli dotyczą rodziny.
7) Pochwal za odwagę podjęcia rozmowy.
8) Wyjaśnij dziecku w przystępny sposób, co zamierzasz dalej robić.
9) Poinformuj o miejscach/telefonach, gdzie może uzyskać wsparcie.
