Postępowanie mandatowe
Postępowanie mandatowe jest najbardziej uproszczonym trybem postępowania w sprawach o wykroczenia. Daje gwarancję szybkiego ukarania sprawcy.
Postępowanie mandatowe jest zastępcze w stosunku do postępowania przed sądem w sprawach o wykroczenia. Warunkiem jego stosowania jest zgoda wyrażona przez sprawcę popełnionego czynu. Odmowa przyjęcia mandatu powoduje obligatoryjne skierowanie do sądu wniosku o ukaranie.
Kiedy można wystawić mandat karny?
Zgodnie z ustawą Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia artykuł 97 mówi, że w postępowaniu mandatowym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją nałożyć jedynie, gdy:
1) schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia;
2) (uchylony)
3) stwierdzi popełnienie wykroczenia, w szczególności za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, i nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu – w tym także, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbędnym zakresie czynności wyjaśniających, podjętych niezwłocznie po ujawnieniu wykroczenia. Nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 60 dni od dnia ustalenia sprawcy wykroczenia.
Sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego, a funkcjonariusz nakładający grzywnę jest obowiązany wskazać jej wysokość, określić zachowanie stanowiące wykroczenie, czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną, a także poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
Rodzaje mandatów – na kogo mandat można nałożyć? do kiedy trzeba go zapłacić?
Mandat gotówkowy
Można nałożyć na osobę czasowo przebywającą na terytorium RP lub nie posiadającą stałego miejsca zamieszkania lub pobytu. Mandat wydawany jest ukaranemu (sprawcy wykroczenia) po uiszczeniu grzywny (jedynie w polskiej walucie) bezpośrednio funkcjonariuszowi, który go nałożył. Ukarany otrzymuje odcinek „C” formularza mandatu karnego. Mandat staje się prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, który ją nałożył.
Mandat Kredytowany
Można nałożyć na osobę nie podlegającą ukaraniu mandatem gotówkowym, albo mającą miejsce stałego zamieszkania lub pobytu na terytorium innego niż RP państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Funkcjonariusz wydając mandat informuje o obowiązku uiszczenia grzywny w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu (art. 98 § 3 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). W przypadku nieuiszczenia grzywny we wskazanym terminie jej ściągnięcie następuje w drodze egzekucji administracyjnej (art. 100 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). Ukarany otrzymuje odcinki A,B,C formularza mandatu karnego. Mandat staje się prawomocny z chwilą pokwitowania jego odbioru.
Mandat Zaoczny
Mandat wydawany jest w przypadku stwierdzenia wykroczenia, którego sprawcy nie zastano na miejscu jego popełnienia, gdy nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy. Funkcjonariusz pozostawia mandat w takim miejscu aby sprawca wykroczenia mógł go niezwłocznie odebrać. Informuje on jednocześnie gdzie w terminie 7 dni od daty jego wystawienia (art. 98 § 5 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia) sprawca może uiścić grzywną oraz informuje o skutkach jej nie uiszczenia w terminie. Mandat staje się prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny we wskazanym miejscu i czasie.
Można odmówić przyjęcia mandatu
Funkcjonariusz nakładając grzywnę obowiązany jest określić jej wysokość, wykroczenie zarzucone sprawcy wykroczenia oraz poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
WAŻNE! W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem zaocznym, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możliwości podać także przyczyny odmowy (art. 99 Ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia).
WAŻNE! Sąd nie ma ograniczeń, jak w postępowaniu mandatowym, co do ewentualnej kary za wykroczenie. Zatem obwiniony może być ukarany surowszą karą (nawet do 5 tysięcy złotych) niż w trybie mandatowym.
Wysokość grzywny w drodze mandatu karnego
Zgodnie z art.96§1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia:
- w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 złotych;
- w przypadku zbiegu przepisów ustawy (gdy czyn sprawcy wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy i wszystkie są poddane postępowaniu mandatowemu - art. 91§1 Kodeksu wykroczeń) – do 1000 złotych.
WAŻNE! Wysokość grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane wykroczenia określa załącznik do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń, zwany potocznie „taryfikatorem”.
Ściąganie grzywny
Ściąganie grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Grzywna ta stanowi dochód budżetu państwa, a gdy nałoży ją funkcjonariusz organu podległego władzom jednostki samorządu terytorialnego, stanowi dochód tej jednostki samorządu.
Jak uchylić (unieważnić) mandat?
Zgodnie z art. 100§1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, mandat karny, który jest prawomocny, podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie, albo na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 roku życia, albo gdy ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia z przyczyn, o których mowa w art. 15- 17 Kodeksu wykroczeń.
WAŻNE! Uchylenie mandatu karnego następuje wówczas na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę albo z urzędu.
WAŻNE! Organem uprawnionym do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest – zgodnie z art. 101§2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia- sąd właściwy (rejonowy) do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna.
W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.
Zgubiłeś/zniszczyłeś/straciłeś odcinki formularza mandatu karnego?
Dane do przelewu - Uiszczenie grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego kredytowanego:
Nr konta: 57 10301508 0000 0005 5000 1071
Urząd m.st. Warszawy
Plac Bankowy 3/5
00-950 Warszawa
Tytułem: Rachunek Mandaty (dopisać serię, numer mandatu oraz dane ukaranego: imię, nazwisko, adres)
