Zbliża się 76. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Dla strażników miejskich to wyjątkowe święto. Od momentu powstania formacji funkcjonariusze ze szczególnym namaszczeniem czczą pamięć bohaterskich powstańców oraz pomordowanej przez okupanta cywilnej ludności stolicy. Przed południem 29 lipca strażnicy odwiedzili w Alei Zasłużonych kwaterę, w której spoczywa wybitny powstańczy dowódca i patron Straży Miejskiej m.st. Warszawy – generał dywizji Janusz Brochwicz-Lewiński ps. „Gryf”. Jego biografia mogłaby posłużyć za scenariusz sensacyjnego serialu.
Prosty w formie pomnik z czarnego granitu w kwaterze FIV-tuje-19 w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach to miejsce spoczynku generała Janusza Brochwicz-Lewińskiego. Strażnicy miejscy dobrze je znają. Od 2017 roku składają na nim kwiaty. Tak było także i dzisiaj przed południem, gdy z pełnymi honorami wieniec złożyli w tym miejscu funkcjonariusze Kompanii Reprezentacyjnej Straży Miejskiej m.st. Warszawy.
Janusz Brochwicz-Lewiński pochodził z ziemiańskiej rodziny, z Wołkowyska, leżącego dzisiaj na Białorusi. Walczył w kampanii wrześniowej. Po agresji Armii Czerwonej na Polskę dostał się do niewoli i został przez sowietów skazany na śmierć. W ostatniej chwili udało mu się uciec. Pieszo przedostał się na teren Generalnego Gubernatorstwa, okupowanego przez Niemców. Od 1940 roku pod pseudonimem „Gryf” brał udział w konspiracji, zajmował się w Puławach wywiadem na rzecz ZWZ-AK. Zdekonspirowany uciekł do Lublina i Janowa Lubelskiego, gdzie wstąpił do oddziału partyzanckiego. Zasłynął z tego, że atakując niemieckie konwoje, zabierał broń i amunicję, ale bezbronnych żołnierzy puszczał wolno. Przeniesiony w styczniu 1944 do stolicy został instruktorem w batalionie „Parasol”. W czasie powstania dowodził m.in. bohaterską obroną pałacyku Michla na Woli, gdzie powstańcy czterokrotnie odpierali ataki przeważających sił wroga. Dowodzona przez niego grupa zdobyła aptekę Wendego, a co za tym idzie – niedostępne leki i środki znieczulające. Podczas walk o cmentarz Ewangelicki przy ul. Młynarskiej został ciężko ranny w szczękę. Po kapitulacji przeszedł przez obozy w Łambinowicach i Murnau. Po wojnie wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do brytyjskiej armii. Służył w gwardii przybocznej króla Jerzego VI oraz w brytyjskim wywiadzie na terenie Palestyny i Sudanu. Po przejściu w stan spoczynku był kwatermistrzem w jednej z angielskich uczelni, a na emeryturze pracował jako tłumacz w brytyjskich placówkach dyplomatycznych w Niemczech. Do Polski wrócił na stałe w 2002 roku. 31 lipca 2004 roku Komendant Straży Miejskiej przyznał Januszowi Brochwicz-Lewińskiemu Honorową Odznakę Straży Miejskiej m.st. Warszawy. Trzy lata później został Honorowym Obywatelem Warszawy, a w 2008 roku otrzymał awans na generała brygady. Zmarł 5 stycznia 2017 w Warszawie.
Na jego nagrobku wyryto cytat: „Polsko Ty moja! Gdy już nieprzytomni / będziemy – wspomnij Ty nas, o wspomnij! / Wszak myśmy z Twego zrobili nazwiska / Pacierz, co płacze i piorun, co błyska”.
Czy można zapomnieć o człowieku z takim życiorysem? Strażnicy miejscy udowadniają, że pamięć o „Gryfie” trwa.
