„Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, bronią jej chłopcy od „Parasola”… Tę rozsławioną przez Mieczysława Fogga powstańczą piosenkę znają dzisiaj wszyscy. Mało kto pamięta, że dowódcą obrony tej wolskiej reduty był Janusz Brochwicz-Lewiński ps. „Gryf”, który dzisiaj skończyłby 100 lat. Z tej okazji strażnicy miejscy złożyli dzisiaj wieniec pod Jego pomnikiem na wojskowych Powązkach.
Generał brygady Janusz Brochwicz-Lewiński urodził się w ziemiańskiej rodzinie o tradycjach wojskowych. Jego życie mogłoby posłużyć za kanwę dobrego filmu. W kampanii wrześniowej walczył na terenie wschodniej Polski, gdzie po agresji sowieckiej dostał się do niewoli. Nie wiedział, że NKWD wydało już wyrok śmierci na podchorążych biorących aktywny udział w walce z oddziałami Armii Czerwonej. Nie czekając na to co przyniesie los uciekł z transportu i pieszo przedostał się na teren Generalnego Gubernatorstwa. W 1940 r. osiadł w Puławach, gdzie brał aktywny udział w tworzeniu zbrojnego podziemia. Pracując w administracji zajmował się wywiadem. Gdy w 1942 r. został zdekonspirowany znów udało mu się uciec. Krótko ukrywał się w Lublinie i Janowie Lubelskim, by wkrótce zostać dowódcą oddziału partyzanckiego. Jego żołnierze atakowali konwoje niemieckie. Znani byli z tego, że odbierali Niemcom broń i wyposażenie, ale jeńców puszczali wolno. Skuteczność oddziału doceniło dowództwo Armii Krajowej, które przeniosło Janusza Brochwicz-Lewińskiego do Warszawy. W stolicy zajął się szkoleniem żołnierzy z batalionu do zadań specjalnych „Parasol”. Podczas Powstania Warszawskiego zasłynął jako obrońca wspomnianego Pałacyku Michla (właśc. Pałacyku Michlera), a kilka dni później wściekle atakowanego przez Niemców cmentarza ewangelickiego na Woli. Ranny w szczękę został wyeliminowany z dalszych walk. Po zakończeniu powstania trafił do obozów jenieckich. Myliłby się jednak ktoś, kto pomyślał, że to był koniec jego przygód z wojskiem. Po wyzwoleniu obozu w Murnau trafił do szpitala w Wielkiej Brytanii. Pozostał tam na emigracji wstępując do III królewskiego pułku huzarów czyli przybocznej gwardii króla Jerzego VI. Wpisane w jego naturę poszukiwanie przygód sprawiło, że podjął się misji wywiadowczych w Palestynie i Sudanie. Po przejściu na emeryturę nadal pracował w brytyjskich placówkach dyplomatycznych w Niemczech i aktywnie działał w polskich organizacjach kombatanckich. W 2002 r. zdecydował o powrocie na stałe do Polski. W maju 2007 r. Rada Miasta nadała pułkownikowi tytuł Honorowego Obywatela Warszawy. Otrzymał też Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Oficerski i Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Krzyż Walecznych, Krzyż AK, Krzyż Partyzancki, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Kampanii Wrześniowej i Złoty Medal Za Zasługi Dla Obronności Kraju, a także Honorową Odznakę Straży Miejskiej m. st. Warszawy. W 2008 r. prezydent RP nadał „Gryfowi” stopień generała brygady.
Janusz Brochwicz-Lewiński ps. „Gryf” od początku był wielkim przyjacielem stołecznych strażników miejskich. Chętnie gościł na naszych ważnych uroczystościach, zawsze podkreślając, że funkcjonariusze jak żadna inna formacja kontynuują powstańcze tradycje. Jako wyraz wdzięczności dla niezłomnej postawy generała było wydanie staraniem Straży Miejskiej m. st. Warszawy jego wspomnień pt. „Robiłem swoją robotę”. I choć tego wspaniałego człowieka nie ma już z nami od trzech lat, to pamięć o Nim jest nadal żywa w naszej formacji. Wyrazem tego było złożenie dzisiaj, w setną rocznicę Jego urodzin, pamiątkowego wieńca na Wojskowych Powązkach. Cześć Jego pamięci!
